دست دوخته ، رسانه ی کهن خلق اثر تجسمی در جهان امروز

دوخت به عنوان شاخه ای از هنرهای تجسمی معاصر ، در دنیای امروز مطرح گشته است .در ایران سوزن دوزی ها با وجودی که متنوع ترین و پرتعدادترین رشته ی هنرهای سنتی می باشند اما در هنر معاصر از از جایگاه کم رنگ تری برخوردارند . خوشبختانه امروزه در این مرز و بوم ، نسبت به گذشته ، هنرمندان بیشتری در خلق اثر تجسمی خود ، قابلیت های متنوع این هنر پر پیشینه در ایران وجهان را به کار می گیرند و به دنبال آنند که بدانند ، این تکنیک تا چه اندازه قابلیت بیان پیچیدگی های ذهن هنرمند امروز را داراست. در مسیر این تحقیق این گزینه که دوخت ، به عنوان یک ابزار اثرگذار (بدون در نظر گرفتن کاربرد تزئینی آن ) دارای قدرت بیانی مناسب جهت خلق اثر تجسمی در هنر معاصر است یا نه ، مورد بررسی قرار می گیرد . بازگشت به هنر دوخت از جمله انتخاب های خلاقانه ای بود که پشتوانه ی تفکر و ایدئولوژی فمنیستی با تکیه بر سنت کهن بشری و تاثیر پذیری از جریان های هنری و اجتماعی نظیر کارگاه های مدرسه ی باوهاوس ، پست مدرنیسم ، جنبش هنری p&d ، هیپی ها و ......آن را به جریانی تاثیرگذار در هنر معاصر تبدیل کرده و این گرایش هنری را به عنوان یکی از هنرهای حیاتی ، نیرومند و پیچیده دوران معرفی نمودند . هنرمندانی که با الیاف به خلق اثر پرداخته اند ، خلاقیت و مهارت هایشان را در جهت رسیدن به زیبایی شناسی ناب و بی واسطه خود هماهنگ کردند و پس از تسلط بر ابزار و تکنیکها ، آثارخود را از حصار سنتها رهایی بخشیدند و برای نوع خاص رسانه ی خویش معنا و مفهومی فراتر از شکل سنتی آن قائل گشتند و از این طریق موفق شدند به آن وسعت بخشیده و از جایگاه خاصی نزد مردم و منتقدین برخوردار گردند. به عبارت دیگرجنبش هنری دوخت نتیجه روش ها و نگرش هایی است که سنت قرن ها را دنبال کرده و امروز ، بدین شکل به دست ما رسیده است. در هنر دوخت به شکل گرایش جدید هنر معاصر ، دست ها ، ابزار و مواد کاربردی در خدمت میل و ارائه هنرمند قرار دارد و ساختاری را خلق می کند که در آن هنرمند پیچیدگی های شخصی و نیروهای بیانی اش را با استفاده ی ماهرانه از تکنیک ها و مصالح در هم می آمیزد و دوخت ، در مرحله خلق اثر تنها در جایگاه یک ابزار بیانی ، همچون دیگر مواد (رنگ ، مداد ، زغال .....) محسوب می گردد . با شکل گیری تدریجی این نوع بیان هنری ، مرز مشخص میان هنرهای زیبا و تزئینی کم رنگ به نظر می رسد.نقاشی دیگر به اسفاده از رنگ بر روی بوم و مجسمه سازی به تراشیدن و حکاکی چوب و سنگ محدود نمی شود. در نقد وبررسی این گروه از هنرها باید در نظر داشت که نمی توان در برابر کارهای دستی از جمله" دوخت "که ریشه در فرهنگ بومی اقوام دارند و حامل بار عاطفی و معنایی می باشند ، برخوردی صرفا تزئینی و یا تکنیکیِ محض داشت ، چرا که آن ها زنده بوده و در تجارب ما (نسل بشر) حیات دارند. هنر دوخت هنری ، تغزلی ، رمز آلود و جادویی است. این هنر ریشه در نوستالژی بومی بشر دارد .بدین معنا که انسان به طور ناخودآگاه احساس قرابت ، نزدیکی و لذت خاصی در برابر دست دوخته ها و یا دست بافته ها دارد . ممکن است در مواردی این احساس برگرفته از خاطره ی فردی ِمخاطب یا هنرمند باشد ، با این وجود می دانیم نظریه خاطرات شخصی به هیچ وجه قابل تعمیم برای همه افراد ( در مقام هنرمند یا مخاطب ) نیست . از سویی دیگر نمی توان متصور شد حس نوستالژیک جمعیتی حتی نه چندان بزرگ ، نسبت به هنر دوخت و یا بافت ، همواره برگرفته از خاطرات کودکی یا ضمیر ناخودآگاه فردی آنان باشد . چرا که این بسیار طبیعی و منطقی است که بسیاری از افراد ، هیچ خاطره یا ذهنیت شخصی نسبت به این قبیل هنرها نداشته باشند. پس ریشه ی این توجه در جایی فراتر از ناخودآگاه فردی ، که در خاطره ی بشری و ناخودآگاه جمعی انسان نقش بسته است ، همچون سنتی که سینه به سینه به آیندگان منتقل می گردد در پایان استدلال نگارنده بر این است که متریال دوخت به خاطر ویژگی های نوستالژیکِ مستتر در خود ، بسیار حسی و دارای قابلیت برقراری ارتباط با طیف وسیعی از مخاطبان است . همچنین امکان برقراری ارتباط لمسی نزدیک با مخاطب ، آن را در زمره ی آثار هنری قرار داده که عنصر بصری اصلی آن ها بافت است . دوخت همانند دیگر تکنیک ها و ابزار ،کیفیات و عناصر بصری گوناگون را خلق و علاوه بر ایجاد بافت های زیبا و جذاب بصری ، در بیان مفاهیم عمیق و درونیِ هنرمند معاصر نیز قابلیت های بی بدیلی دارد.